اسپرسو یا قهوه دوبل نوشیدنی قوی و غلیظی است که با دو شات اسپرسو تهیه میشود. اسپرسو، این میراث ایتالیایی که امروز محبوب یک دنیاست نیازی به معرفی ندارد؛ چون همه میدانند که برای تجربه آن باید 20 تا 30 ثانیه منتظر عبور آب جوش پرفشار از میان دانههای ریز آسیابشده قهوه در دستگاه اسپرسوساز بمانند. اسپرسو برای نوشیدن خالص یا تهیه نوشیدنیهای ترکیبی محبوب مانند کاپوچینو، لاته یا وایت فلت طرفداران زیادی دارد. اگر آن را با حجمی بیشتر از معمول، طعم نسبتاً قویتر، تنواری سنگینتر و کرمای ویژه بپسندید، پای اسپرسو دوبل به میان میآید.
تاریخچه قهوه دوبل
ابداع قهوه دوبل یا دوپیو (به ایتالیایی ˈDoppjo به معنی دو برابر) احتمالاً به دهه 1990 در زادگاه اسپرسو یعنی تورین ایتالیا برمیگردد. درست مشخص نیست چه کسی اولین بار به فکر تهیه قهوه دوبل افتاد، اما میتوان آن را به باریستاهای پرمشغلهای نسبت داد که میخواستند با افزایش مقدار اسپرسو، بهتر، سریعتر و آسانتر به سفارشهای مشتریان پاسخ دهند. جالب است که مردم ایالات متحده تا پیش از شروع فعالیت استارباکس نمیدانستند اسپرسو دوپیو (Doppio) یا قهوه دوبل چیست. البته در حال حاضر قهوه دوبل به استاندارد کافهها و قهوهفروشیهای آمریکا و بسیاری از نقاط دنیا تبدیل شده است. یعنی اگر اسپرسو سینگل سفارش دهید، باریستا با استفاده از پورتافیلتر دودهانه دوپیو درست میکند، اما فقط یک شات را در فنجان شما میریزد.
تفاوت اسپرسو سینگل و دوبلتفاوت اسپرسو سینگل و دوبل از حجم نوشیدنی شروع میشود و به طعم و عطر و تنواری میرسد. اسپرسو سینگل (Single-shot espresso) یک شات اسپرسو با حجم 30 تا 40 میلی لیتر است که برای تهیه آن از 10 تا 12 گرم قهوه آسیابشده استفاده میشود. در مقابل، اسپرسو دوبل یا دبل حجمی دو برابر، یعنی 60 تا 80 میلی لیتر دارد و با ریختن دو برابر مقدار قهوه آسیابشده (16 تا 18 گرم) در پورتافیلتر بزرگ اسپرسوسازهای مدرن آماده میشود. این روزها درست کردن اسپرسو دوبل با حجم 60 میلیلیتر در آمریکا و سایر کشورها تقریباً به صورت استاندارد درآمده است، اما دوپیوی 80 میلی لیتری بیشتر در ایتالیا طرفدار و کاربرد دارد. شکلگیری این استاندارد باعث شده داوران در مسابقات بهترین باریستا برای ارزیابی کیفیت اسپرسو از قهوه دوبل به عنوان معیار استفاده کنند. البته باید به این نکته اشاره کنیم که توسعه صنعت قهوه مدرن باعث شده باریستاها برای اندازهگیری شات اسپرسویشان تجهیزات دقیقتری در اختیار داشته باشند، از ترازو و آسیاب تا اسپرسوساز. به همین دلیل خیلیها مقیاس وزن را جایگزین حجم کردهاند؛ مثلاً مقدار اسپرسوی دوبل 60 میلی لیتری را معمولاً با عددی بین 30 تا 40 گرم (میانگین 35 گرم) بیان میکنند. قهوه دوبل اسپرسو در واقع باب طبع علاقهمندان به اسپرسوی اصیل سبک ایتالیایی با حجم بیشتر است. عطر این نوشیدنی را بیشتر و طعم آن را نسبتاً قویتر و تلختر حس میکنید و کرمای طلایی-قهوهای جذابش بیشتر از اسپرسوی سینگل نظرتان را جلب میکند. البته دوپیو یا اسپرسوی دوبل با شیر هم ترکیب خوبی میسازد و برای درست کردن کاپوچینو، لاته و وایت فلت گزینه خوبی است. ضمناً از زبان
تفاوت قهوه دوبل و سایر انواع اسپرسو
| اسپرسوی دوبل | ریسترتو (Ristretto) | لونگو ( Lungo ) | |
| مقدار قهوه آسیابشده مصرفی | 14 تا 20 گرم | 7 تا 10 گرم (برابر با اسپرسو سینگل) | 7 تا 10 گرم (برابر با اسپرسو سینگل) |
| مقدار آب مصرفی | 40 تا 60 میلی لیتر | 15 تا 20 میلی لیتر | 90 تا 110 میلیلیتر |
| حجم/وزن نوشیدنی نهایی | 60 تا 80 میلیلیتر | 15 تا 20 میلیلیتر | 50 تا 70 میلیلیتر |
| طعم و تنواری | قوی، غلیظ، کرمی | کمی شیرینتر، غلیظتر و قویتر از اسپرسوی دوبل | طعم یکدستتر و تلختر، تنواری سبکتر (به دلیل زمان عصارهگیری طولانیتر) |
| میزان کافئین | زیاد (60 تا 100 میلیگرم) | کمتر از اسپرسو دوبل (اما غلظت بالاتر در هر میلیلیتر) | تقریباً مشابه اسپرسو دوبل (اما با شدت کمتر) |
احتمالاً میدانید که روش تهیه قهوه دوبل پیچیده نیست و به شیر، خامه، شکر یا طعم دهنده خاصی نیاز ندارد. کافی است دو برابر مقدار قهوه مورد استفاده برای اسپرسو سینگل را در پورتافیلتر دستگاه اسپرسوسازتان بریزید و از مقدار آب مساوی با سینگل شات استفاده کنید. در ادامه طرز تهیه قهوه دوبل با اسپرسوساز و موکاپات را مرحله به مرحله توضیح میدهیم. مواد لازم برای تهیه قهوه دوبل، 14 تا 20 گرم پودر قهوه اسپرسو (به دلخواه شما) و 60 میلیلیتر آب است. برای درست کردن اسپرسوی دوبل به دستگاه اسپرسوساز خانگی یا حرفهای و قطعات و ابزارهای جانبی آن یعنی تمپر و پورتافیلتر نیاز دارید.
اگر اسپرسوساز ندارید، میتوانید اسپرسوی دوبل را با موکاپات درست کنید. حواستان باشد طعم و ویژگیهای اسپرسو با موکاپات مشابه قهوه اسپرسوساز است اما دقیقاً همان کیفیت را به شما نمیدهد. برای این کار به موکاپات 3 یا 4 کاپ، 16 تا 20 گرم قهوه آسیابشده مخصوص موکاپات، آب سرد تصفیهشده و دستمال یا حوله برای تمیز و خشک کردن موکاپات نیاز دارید. ضمناً میتوانید مراحل تهیه قهوه دوبل با موکاپات را مرور کنید:
اسپرسوی دوبل شما آماده است. میتوانید آن را به صورت خالص بنوشید یا به عنوان پایه برای تهیه نوشیدنیهای دیگر مانند لاته یا کاپوچینو به کار ببرید.
آیا علاقه به اسپرسو یا تجربه قهوه قوی و پرکافئین برای نوشیدن قهوه دوبل کافی است یا در این میان مزایا و معایب خاصی را باید در نظر بگیرید؟ از مزایای اسپرسوی دوبل میتوان به این موارد اشاره کرد:
اگر به طعمهای ملایمتر علاقه دارید، شاید از رقیق کردن اسپرسوی دوبل با مقدار کمی آب یا شیر نتیجه بهتری بگیرید.